VAKOG
Wij mensen nemen de wereld om ons heen waar met onze zintuigen. Ook onze hersenen nemen op deze manier informatie op. Als mens moeten we alle informatie die binnenkomt op een of andere manier filteren anders raken we overprikkeld.
Deze filters kunnen we samenvatten als VAKOG of representatiesystemen. Deze komen overeen met onze 5 zintuigen:
- Visueel → zien
- Auditief → horen
- Kinesthetisch → voelen
- Olfactorisch→ ruiken
- Gustatorisch→ proeven
We gebruiken al deze representatiesystemen. Alleen zijn de mate waarin en de volgorde voor ieder mens verschillend (geur en smaak zijn vaak wat ondergeschikt). VAKOG wordt gebruikt om aan te geven welke zintuiglijke waarneming jij als mens primair gebruikt. Het is jouw filter waarmee je waarneemt. Neem je primair waar wat je ziet? Hoor je eerst van alles, of is het misschien zo, dat alles via je gevoel binnenkomt.
We hebben allemaal een voorkeur voor één van deze systemen en zullen die bij het verwerken van informatie het liefst gebruiken.
Primair representatiesysteem: het weergave systeem dat iemand primair gebruikt om zijn waarneming in taal uit te drukken.
Als informatie bij ons binnenkomt geven we daar in ons hoofd, via allerlei interne processen, een bepaalde betekenis aan. Dit komt vervolgens via het weergavensysteem door woorden (taal) naar buiten. Uit onze communicatie is dus veel af te leiden over onze innerlijke processen. Vaak valt er een patroon te herkennen in de manier waarop iemand zich uitdrukt. Iemand zal primair steeds dezelfde woorden kiezen. Door daarop te letten, kun je het weergavesysteem dat iemand primair gebruikt, herkennen.
Predikaten
De wijze waarop iemand zijn systemen gebruikt – welk systeem bij voorkeur – is herkenbaar in zijn woordgebruik. Anders gezegd, iemand vertelt je feitelijk hoe hij intern representeert. Deze woorden worden ook wel Predikaten genoemd.
Predikaten zijn proceswoorden die wij mensen gebruiken in onze communicatie om onze interne ervaringen weer te geven. Een predikaat is een woord dat een eigenschap aangeeft.
We gebruiken woorden om onze gedachten uit te drukken. Dus, uit onze woordkeus kan worden opgemaakt welk representatiesysteem we gebruiken. De woorden geven aan van welk zintuiglijk kanaal iemand zich het meest bewust is: visueel, auditief, kinesthetisch, olfactorisch of gustatorisch.
VAKOG en loopbaancoaching
Hoe kunnen de VAKOG gebruikt worden bij loopbaancoaching? Bij het vinden van een nieuwe plek op de arbeidsmarkt speelt communicatie een belangrijke rol. Een goede communicatie zorgt voor een goed contact met de ander waardoor de kans om het realiseren van loopbaanwensen te toeneemt. Door in je communicatie af te stemmen op de predikaten die iemand gebruikt spreken jullie dezelfde taal. Jouw gedachten vertaal je in de voor de ander begrijpelijke taal. Want, het geheim van goede communicatie zit minder in wat je zegt, dan hoe je het zegt. Met andere woorden jouw gesprekspartner voelt zich meer op zijn gemak.
De mate waarin dit lukt is van twee dingen afhankelijk:
- de alertheid waarmee je taalpatronen van andere mensen opmerkt, kunt horen of oppakt.
- de mate waarin je over een passende woordenschat beschikt om in het representatiesysteem van de ander te kunnen antwoorden.
Zoals bij veel zaken baart oefening kunst. Luister eens naar een aantal gesprekken en probeer via predikaten het voorkeursysteem van je gesprekspartner te herkennen (schrijf de woorden op). Probeer vervolgens in de gesprekken woorden te gebruiken die aansluiten bij het primaire representatiesysteem van de ander. Je zult verrast staan van het effect! Je zult merken dat de kwaliteit van je gesprekken verbetert waardoor je dichter bij je loopbaandoel komt. Onderstaande woordenlijst kun je gebruiken als hulpmiddel.
VOORBEELDEN VAN PREDIKATEN
VISUEEL
AUDITIEF
KINESTHETISCH
OLFACTORISCH
GUSTATORISCH
